Rước lễ trong lễ hội truyền thống Làng Đông Cao.

     Dự lễ hội có đồng chí Phạm Hồng Hạnh, Ủy viên BTV Huyện ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện; đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hóa; đại diện Phòng Văn hóa – Thông tin huyện; Văn phòng HĐND – UBND huyện; Lãnh đạo xã Trung Chính; Ông Đinh Viết Ba, Nguyên Phó trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Trưởng Ban liên lạc họ Đinh tỉnh Thanh Hóa; Ông Bùi Xuân Du, Chủ tịch Hội đồng hương huyện Nông Cống tại Hà Nội; đại diện Ban liên lạc họ Đinh Việt Nam phụ trách khu vực Bình Phước, phụ trách khu vực miền Trung và Tây Nguyên; đại diện Lãnh đạo xã Minh Tiến, huyện Ngọc Lặc và chi họ Đinh thôn Phúc Long, xã Minh Tiến, huyện Ngọc Lặc, quê hương của các cụ Đinh Lễ, Đinh Bồ, Đinh Liệt; đại diện chi họ Đinh ở các huyện trong tỉnh và các tỉnh, thành phố trong cả nước; đại diện các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, trường học; đại diện lãnh đạo các xã: Tân Khang, Tân Phúc, Trung Thành; đông đảo Nhân dân trong làng cùng con em làng Đông Cao ở mọi miền Tổ quốc về chung vui ngày hội.

     Làng Đông Cao, xã Trung Chính vốn là đất lộc điền của họ Đinh. Theo Gia phả dòng họ ghi lại thì Đinh Lễ, Đinh Bồ và Đinh Liệt là Khai quốc công thần dưới thời vua Lê Thái Tổ. Đinh Liệt lại có công dẹp loạn Nghi Dân, phò Lê Thánh Tông lên ngôi và được Vua ban cho lộc điền. Con trai Đinh Liệt là Đinh Công Đột được họ Đinh cử vào Nông Cống tìm đất và ông đã tìm đến làng Bi Kiều lập ấp. Sau thời gian khai phá, Bi Kiều đã phát triển thành thị tứ nhộn nhịp, trên bến dưới thuyền. Nhưng do Bi Kiều quá hẹp, chỉ vẻn vẹn 3 mẫu đất ở, không có đất ruộng, nên ông Đinh Công Đột đã giao cho con nuôi là Đào Khắc Thành cai quản. Còn ông đã tìm đến vùng chân núi Nưa, cách làng Bi Kiều chừng 3 cây số, lúc bấy giờ là làng Đống Cải, xã Thanh Hà, tổng Cổ Định để khai phá.

Các đại biểu tham dự lễ hội.

     Trải qua nhiều biến cố, đến thời vua Duy Tân, làng ngày càng thịnh vượng liền đổi tên thành Đông Cao. Xét về lịch sử hình thành, làng Đông Cao được gây dựng từ thời vua Lê Thánh Tông. Làng nằm sát chân núi Nưa, ruộng đồng bằng phẳng, đất đai màu mỡ. Cho nên, với các chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp thời Hồng Đức, làng Đông Cao đã phát triển đa dạng cả trồng trọt, chăn nuôi và khai thác lâm sản. Nhờ đó, đời sống người dân no ấm, thong dong. Làng Đông Cao có ngôi đình cổ thờ họ Đinh, trong đó, Đinh Liệt được tôn xưng là Thành Hoàng làng.

Ông Lê Xuân Phùng, đại diện làng Đông Cao đọc báo cáo truyền thống.

     Theo lệ, cứ đến ngày 13 tháng giêng âm lịch, làng Đông Cao lại mở hội và tổ chức nghi thức lễ tế Thành Hoàng hết sức trang trọng. Ngôi đình này là một trong những di tích cổ tiêu biểu nhất cho cả vùng đất Cầu Quan. Đình được xây dựng vào thế kỷ XV, khi Đinh Công Đột về đây cắm lộc điền. Đình ngoảnh mặt về núi Nưa, theo hướng Tây Nam và nhìn ra cánh đồng chạy sát chân núi. Đình được dựng bằng gỗ lim liệt bản, cột to bảy tám tấc, mái lợp ngói mũi hài rộng bản. Trải qua nhiều thế kỷ tồn tại, năm 1951, đình bị bom Pháp phá hoại chỉ còn lại nền đất. Mãi gần đây, đình mới được đầu tư tôn tạo, để trả lại cho người dân Đông Cao không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng truyền thống.

Đồng chí Lê Đình Hùng, Chủ tịch UBND xã Trung Chính phát biểu.

     Năm 1994 UBND tỉnh Thanh Hóa đã có Quyết định công nhận Đình làng Đông Cao là di tích lịch sử văn hóa. Năm 1997, làng Đông Cao được công nhận là làng văn hóa cấp tỉnh. Từ mô hình làng văn hóa Đông Cao, đã có hàng chục, hàng trăm làng, bản khắp các vùng miền trong tỉnh và cả nước bắt tay xây dựng làng văn hóa.

Các đại biểu tham dự lễ hội.

     Trải qua hơn 500 năm cùng với những thăng trầm của lịch sử con cháu các dòng tộc làng Đông Cao luôn đoàn kết, yêu thương, đùm bọc lẫn nhau trong chống chọi với thiên tai, địch họa, cùng nhau xây dựng xóm làng từ đời này qua đời khác và trở thành một cộng đồng đoàn kết, vững mạnh. Con em làng Đông Cao đã tham gia vào các cuộc kháng chiến kiến quốc cũng như xây dựng quê hương. Trong thời kỳ đổi mới nhiều con em làng Đông Cao đã thành đạt ở nhiều lĩnh vực đã rất tâm huyết với làng và có nhiều đóng góp quan trọng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Ông Trần Quang Khải, đại diện con em xa quê phát biểu.

     Trong những năm gần đây, Nhân dân làng Đông Cao cùng với con em xa quê đã chung tay đóng góp 2,2 tỷ đồng tôn tạo các công trình như: Trùng tu Đình thờ Tam Quốc Công; xây dựng Đền Bà Chúa; tôn tạo di tích mộ Cụ Đinh Công Đột (Thành Hoàng làng). Đồng thời đóng góp xây lại nhà văn hóa thôn; xây dựng hạ tầng khu nghĩa trang của làng; bê tông hóa đường giao thông hai xóm ngang với số tiền 1,3 tỷ đồng. Cuối năm 2024, Nhân dân trong làng cũng đã đóng góp hơn 1 tỷ đồng để nâng cấp đường giao thông và xây dựng các thiết chế văn hóa.

Nghi thức lễ tế Thành Hoàng làng Đông Cao.

     Năm nay làng Đông Cao tổ chức hội làng truyền thống trong 3 ngày từ ngày mùng 8 đến ngày mùng 10/2 (tức từ ngày 11 đến ngày 13 tháng giêng năm Ất Tỵ) với nhiều hoạt động đặc sắc. Trong đó 02 ngày đầu làng tổ chức phần hội với các hoạt động như: giao lưu văn nghệ, bơi thuyền truyền thống, các trò chơi dân gian, bóng đá... Ngày 13 tháng giêng là ngày chính lễ, làng Đông Cao đã tổ chức rước lễ của Nhân dân và du khách vào Đình; ôn lại truyền thống đánh giặc giữ nước của các thế hệ cha ông cũng như quá trình phát triển của làng; tổ chức tế lễ và dâng hương tưởng nhớ công lao to lớn của các bậc tiền nhân đối với đất nước. Ngay sau phần lễ là chung kết bơi thuyền truyền thống với màn tranh tài của 3 đội: Đông Cao, Bi Kiều và Vinh Quang.

Chung kết bơi thuyền truyền thống.

     Lễ hội truyền thống làng Đông Cao năm nay thu hút hàng nghìn du khách từ mọi miền Tổ quốc về tham gia lễ hội, bên cạnh đó con em trong làng đang sinh sống, học tập, công tác ở tỉnh, thành phố trong cả nước tề tựu chung vui ngày hội. Đây là dịp để giáo dục truyền thống, đạo lý “uống nước nhờ nguồn”, truyền thống yêu nước cho Nhân dân và các thế hệ mai sau.

     Tự hào với truyền thống hào hùng của các bậc tiền nhân, Nhân dân làng Đông Cao dù ở bất kỳ đâu nguyện luôn phấn đấu học tập, rèn luyện để xứng đáng với truyền thống của làng, góp phần xây dựng làng Đông Cao ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Nguyễn Thơ